Bedrijfsblindheid: het onzichtbare gif dat organisaties ruïneert

In de afgelopen decennia heb ik meer dan eens gezien hoe retailers worstelen met bedrijfsblindheid. Dit fenomeen, waarbij een bedrijf te gefocust raakt op interne processen en successen, leidt vaak tot het missen van signalen van naderend onheil. Als consultant en observator heb ik dit probleem zowel van dichtbij als van een afstand meegemaakt. Het verplicht me echter om geen specifieke namen te noemen uit ethische overwegingen. Vandaag vraag ik me af waarom zoveel merken die nu hun deuren sluiten, dit proces niet konden omkeren.

In deze blog wil ik de valkuilen van bedrijfsblindheid verkennen, de oorzaken, en hoe organisaties dit onzichtbare gif kunnen bestrijden.

Wat is bedrijfsblindheid?

Bedrijfsblindheid is een sluipend proces waarbij bedrijven te veel vertrouwen op hun interne processen en successen uit het verleden. Dit leidt tot een verminderd vermogen om veranderingen en bedreigingen in de externe omgeving op te merken en adequaat te reageren. De symptomen zijn vaak subtiel en ontwikkelen zich langzaam, waardoor het probleem moeilijk te herkennen en aan te pakken is.

Het gevaar van het vertrouwen op het verleden

Een terugkerend probleem dat ik vaak zie, is het vertrouwen op historische gegevens om toekomstige beslissingen te nemen. Hoewel het analyseren van het verleden belangrijk is, kan een te grote focus hierop leiden tot stagnatie. Veel inkopers baseren hun inkoopbeslissingen op historische verkoopcijfers. Dit lijkt een veilige strategie, maar het resulteert vaak in een steeds minder dynamische en hedendaags aanbod. Het merk verliest hierdoor zijn aantrekkingskracht en klanten blijven geleidelijk weg. Het DNA van het bedrijf wordt hierdoor langzaam maar zeker aangetast, wat het herstel bijna onmogelijk maakt.

De rol van verandering

Het vermogen om met verandering om te gaan is cruciaal voor het succes van een merk. Organisaties dienen flexibel en adaptief te zijn om nieuwe evenwichten te vinden en relevant te blijven in een snel veranderende markt. De COVID-19 pandemie heeft dit duidelijk aangetoond; bedrijven die snel konden schakelen, overleefden en floreerden, terwijl anderen achterbleven.

De uitdagingen van externe adviezen

Als buitenstaander heb ik meer dan eens geprobeerd mijn eerlijke mening te geven over de toestand van een organisatie. Dit werd echter niet altijd gewaardeerd, vooral niet wanneer het bedrijf ogenschijnlijk goed presteert. Het geven van eerlijke feedback over bedrijfsblindheid is delicaat en wordt niet altijd goed ontvangen. Bedrijfsblindheid is een sluipend gif dat zich diep in het DNA van de organisatie nestelt en moeilijk te verwijderen is. Vaak zie ik dat organisaties uiteindelijk hun deuren sluiten omdat het gif te diep geworteld was.

Strategieën tegen bedrijfsblindheid

Wanneer organisaties merken dat ze vastlopen, grijpen ze vaak naar een reeks geavanceerde strategieën om het probleem aan te pakken. Helaas zijn deze strategieën meestal symptoombestrijding in plaats van het aanpakken van de kern van het probleem.

De wijsheid van de dakota-indianen

Een bekende wijsheid van de Dakota-indianen luidt:

"Wanneer je ontdekt dat je op een dood paard rijdt, is de beste strategie om af te stappen." 

Hoewel dit logisch klinkt, gebeurt dit in de praktijk zelden. Afstappen betekent gezichtsverlies, wat veel organisaties proberen te vermijden. In plaats daarvan proberen ze het dode paard weer in beweging te krijgen met de volgende strategieën:

- Een sterkere zweep kopen om het paard weer in beweging te krijgen.

- Een andere ruiter zoeken door het management te vervangen.

- Een commissie in het leven roepen om het paard te bestuderen.

- Studiereizen naar het buitenland maken om te leren hoe anderen met dode paarden omgaan.

- De normen verlagen zodat het paard weer springlevend lijkt.

- Dure interim managers inhuren om het paard te berijden.

- Samenwerken met andere dode paarden om meer snelheid te maken.

- Investeren in de ruiter en hem beter belonen.

- Een productiviteitsstudie uitvoeren om te zien of lichtere ruiters het paard wel in beweging krijgen.

- Het dode paard vergelijken met nog slechtere paarden.

- De ruiter bevorderen tot toezichthouder zodat hij een andere ruiter kan aannemen.

- Concluderen dat een dood paard lagere overheadkosten heeft en daarom bijdraagt aan het resultaat.

De moraal van het verhaal

De moraal van het verhaal is dat organisaties in problemen vaak de schuld buiten zichzelf zoeken en defensieve strategieën hanteren. Deze strategieën richten zich meestal op het behoud van de status quo in plaats van fundamentele veranderingen door te voeren die nodig zijn om te overleven en te bloeien.

De essentie van een gedegen probleemanalyse

Om bedrijfsblindheid effectief te bestrijden, is een grondige analyse van de situatie noodzakelijk. Alleen door een eerlijke en gedetailleerde probleemanalyse kunnen de echte oorzaken van de problemen worden geïdentificeerd en aangepakt. Dit vereist moed en bereidheid om gezichtsverlies te riskeren, maar het is de enige manier om duurzame veranderingen door te voeren.

Waarom problemen terugkeren

Zonder een gedegen analyse en de bereidheid om fundamentele veranderingen door te voeren, zullen de bovengenoemde strategieën niet werken. Het probleem zal steeds weer terugkomen, waardoor commerciële organisaties onnodig dicht bij de financiële afgrond staan of erin vallen.

Hoe organisaties zichzelf kunnen redden

Om zichzelf te redden van bedrijfsblindheid, kunnen organisaties een aantal belangrijke stappen nemen:

1.       Zelfreflectie en erkenning:

Het eerste en moeilijkste deel is het erkennen van de problemen en het eigen aandeel daarin. Zelfreflectie is cruciaal voor het doorbreken van bedrijfsblindheid.

2.       Externe adviezen:

Het inwinnen van advies van externe consultants kan helpen een objectieve blik te werpen op de situatie. Hoewel dit soms moeilijk te accepteren is, kan het waardevolle inzichten opleveren.

3.       Flexibiliteit en aanpassingsvermogen:

Bedrijven dienen flexibel te zijn en bereid om zich aan te passen aan veranderende marktomstandigheden. Dit betekent openstaan voor innovatie en bereid zijn om oude gewoonten los te laten.

4.       Medewerkers betrekken:

De betrokkenheid van medewerkers is cruciaal. Zij dienen zich gehoord en gewaardeerd voelen, en hun feedback dient serieus genomen worden.

5.       Continue verbetering:

Een cultuur van continue verbetering en leren dient bevorderd te worden. Dit helpt om vroegtijdig signalen van problemen op te merken en hierop te reageren.

 6.       Klantgerichtheid:

Blijf gefocust op de behoeften en wensen van de klant. Een klantgerichte benadering helpt om relevant en competitief te blijven.

Voorbeelden van succesvolle transformaties

Er zijn tal van voorbeelden van bedrijven die erin geslaagd zijn om bedrijfsblindheid te overwinnen en succesvol te transformeren. Deze bedrijven hebben vaak moedige en soms pijnlijke beslissingen genomen, maar zijn erin geslaagd om weer op de rails te komen.

- LEGO:

Het speelgoedbedrijf stond in de jaren 90 op de rand van faillissement. Door te luisteren naar hun klanten en te focussen op hun kernproducten, wisten ze een succesvolle ommekeer te maken.

- Netflix:

Begonnen als een DVD-verhuurbedrijf, transformeerde Netflix zich tot een van de grootste streamingdiensten ter wereld door in te spelen op veranderende consumententrends.

Samenvattend:

Bedrijfsblindheid is een gevaarlijk fenomeen dat bedrijven langzaam maar zeker kan ruïneren. Het vereist moed, zelfreflectie en een bereidheid om fundamentele veranderingen door te voeren om dit onzichtbare gif te bestrijden. Door te leren van de lessen uit het verleden en te luisteren naar zowel interne als externe signalen, kunnen organisaties zichzelf redden en sterker uit de strijd komen. Het erkennen van de problematiek en het aanpakken van de oorzaken is essentieel om bedrijfsblindheid te overwinnen en duurzame groei te realiseren.

Gelezen?

Heb je dit artikel helemaal gelezen? Dank U wel!

Maar … waarschijnlijk behoor jij niet tot de doelgroep die dit nodig had. De mensen die dit echt moeten lezen, beginnen meestal niet eens aan dit soort blogs en zijn ook de eersten die zeggen dat het niet voor hen geldt. Ken je iemand die deze boodschap nodig heeft? Deel ze dan! Wie weet kunnen we hiermee samen 1 faillissement voorkomen?

Luc Campo – The Retail Engine – 28 juli 2024